Αναπόσπαστο τμήμα της θείας Λειτουργίας είναι το θείο Κήρυγμα καθιερωμένο από τους Αποστολικούς χρόνους. Ο Κύριος συνήθιζε και στη Συναγωγή, μετά την ανάγνωση περικοπών από την Παλαιά Διαθήκη να λαβαίνει το λόγο και να ομιλεί προς τον λαό. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας περιγράφει το πρώτο κήρυγμα του Ιησού στη Ναζαρέτ (Λουκ. 4:16-27). Οι Άγιοι Απόστολοι στις Ευχαριστιακές Συνάξεις των πιστών επίσης έκαναν κήρυγμα. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του κηρύγματος του αποστόλου Παύλου στην Τρωάδα, που παρέτεινε το λόγο ως τα μεσάνυχτα, οπότε ο νεαρός Εύτυχος αποκοιμήθηκε πάνω στο παράθυρο και έπεσε κάτω από το τρίτο πάτωμα (βλ. Πράξ. 20: 7-11). Υπάρχουν Ιεροί Κανόνες που επιβάλλουν στους Επισκόπους και Πρεσβυτέρους, που προΐστανται της λατρευτικής Συνάξεως των πιστών, κάθε μέρα, και ιδιαίτερα τις Κυριακές να διδάσκουν τον λόγο του Θεού στον κλήρο και στο λαό που συνάγεται στους ναούς. Ο 68ος Αποστολικός Κανών γράφει: "Όποιος Επίσκοπος ή Πρεσβύτερος δεν φροντίζει για τους κληρικούς του, και όλον τον υπόλοιπον λαόν, και δεν τους διδάσκει τα της ευσεβείας δόγματα και έργα, ας αφορίζεται έως ότου διορθωθεί. Εάν όμως επιμένει στην αμέλεια και αδιαφορία του ας καθαίρεται τελείως, αφού αποδεικνύεται ανάξιος ̀ως Επίσκοπος και Πρεσβύτερος-ιερέας».
Οι απαιτήσεις της Εκκλησίας, ειδικότερα από τους Επισκόπους, στο θέμα της διδαχής του λαού είναι απόλυτες. Διαφαίνεται τούτο και στη Ευχή της Χειροτονίας Επισκόπου. Δέεται η Εκκλησία για τον χειροτονούμενον Αρχιερέα, «να είναι οδηγός τυφλών, φως για όσους βρίσκονται στο σκοτάδι της ασέβειας, παιδαγωγός όσων ακολουθούν άφρονα τρόπον ζωής, διδάσκαλος όσων παραμένουν πνευματικώς υπανάπτυκτοι. Έτσι ώστε, αφού καταρτίσει στην πνευματική ζωή τις ψυχές του ποιμνίου του, να παραστεί ακαταισχύντως ενώπιον του Βήματος του Θεού και να λάβει τον μεγάλον μισθόν που ετοίμασε ο Κύριος, για όσους αγωνίσθηκαν υπέρ του κηρύγματος του Ευαγγελίου». (Ευχὴ Β' εις Χειροτονίαν Επισκόπου).
Και μόνον από αυτά καταφαίνεται πόσο αναγκαία είναι η καθημερινή μέριμνα του Επισκόπου να τροφοδοτεί τον λαόν και να στηρίζει με τον λόγον του Θεού το ποίμνιο που του εμπιστεύθηκε ο Χριστός.
Βέβαια όλα αυτά τα γνωρίζει ο κάθε Επίσκοπος, αλλά τα αναφέρουμε για να γίνει κατανοητό από όλους τους πιστούς, πόσο αναγκαίο θεωρεί το Κήρυγμα στην θεία Λειτουργία, η Εκκλησία μας, και με πόση προσοχή θα πρέπει οι πιστοί να παρακολουθούν το κήρυγμα, που είναι η φωνή του Θεού, που φθάνει μέχρι σε μας με απλά λόγια.
Για να κατανοήσουμε την αλληλεπίδραση του Κηρύγματος στο Ιερό Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την εικόνα του υφάσματος. Όπως δηλαδή το ύφασμα υφαίνεται σε μια άρρηκτη ενότητα με το στημόνι και το υφάδι, έτσι και η θεία Ευχαριστία διατηρείται και ολοκληρώνεται διά του θείου λόγου. Η θεία Ευχαριστία αγιάζει τους πιστούς και τους ενώνει με τον Χριστό και είναι στενά συνδεδεμένη με τον θείον Λόγον. Ο αρμονικός συνδυασμός θείου Κηρύγματος και θείας Ευχαριστίας, παρέχει σε μας την ολοκλήρωση του έργου της σωτηρίας μας, παρά του Σωτήρος Χριστού. Άλλωστε ο Ίδιος ο Χριστός είναι που ενεργεί τόσον στο Κήρυγμα όσον και στη θεία Ευχαριστία.
Με τα ιερά Αναγνώσματα και το θείον Κήρυγμα, ουσιαστικά ολοκληρώνεται το πρώτον μέρος της Θείας Λειτουργίας, γνωστόν ως Λειτουργία του θείου Λόγου.
Ολόκληρο το πρώτο μέρος της θείας Λειτουργίας συνοψίζεται στο στίχο του Ευαγγελιστή Ιωάννου: "Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν καί ἐθεασάμεθα τήν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρά πατρός, πλήρης χάριτος καί ἀληθείας" (Ιωάν. 1:14). Με την παρουσίαση του θείου Λόγου και του θείου Έργου του Χριστού κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, αξιωνόμαστε να ακούμε το Χριστό, να βλέπουμε το Χριστό, και να μιμούμεθα την αγία ζωή Του.
Εδώ γεννάται ένα ερώτημα. Για τον Ορθόδοξο πιστό είναι αρκετό να παρακολουθήσει με προσοχή το θείον Κήρυγμα και να περιορίσει την προσπάθειά του στο πώς αυτός και μόνον θα ωφεληθεί από αυτό; Η Καινή Διαθήκη είναι γεμάτη προτροπές προς τους χριστιανούς, στο να μεταδίδουμε τον λόγο του Θεού στους άλλους. Όλοι ασφαλώς θυμόμαστε την παραβολή των ταλάντων, που είπε ο Κύριος, (βλ. Ματθ. 25:24-30). Ο δούλος, που δεν χρησιμοποίησε το τάλαντο που έλαβε, αλλά το έκρυψε στή γη κατεκρίθη από τον Κύριο. Η Εκκλησία χαρακτηρίζει στους ύμνους της το χωμένο στη γη αυτό τάλαντο της παραβολής, ως τον λόγον του Θεού, και μας προτρέπει: "Ψυχή μου, καθώς άκουσες την κατάκριση του ανθρώπου που έκρυψε το τάλαντον στη γη, πρόσεχε, να μη κρύβεις από τους άλλους τον λόγο του Θεού που γνώρισες. Να αναγγέλλεις και στους άλλους τα θαυμάσια του Θεού, ώστε έτσι πολλαπλασιάζοντας το χάρισμα να εισέλθεις στη χαρά του Κυρίου σου" (Δοξαστικόν Αίνων Μεγάλης Τρίτης). Ο απόστολος Παύλος παρότρυνε τον μαθητή του Τιμόθεο: "όσα άκουσες από μένα, αυτά να τα μεταδώσεις σε έμπιστους ανθρώπους, που θα είναι ικανοί να διδάξουν και άλλους" (Β' Τιμ. 2:2). Αυτό εφαρμόσθηκε από τους πρώτους χριστιανούς και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Εντυπωσιακή η περίπτωση της Εκκλησίας της Ρώμης. Πριν πάει εκεί ο απόστολος Παύλος ή ο απόστολος Πέτρος ή άλλος Απόστολος ή Επίσκοπος, άρχισε να αναπτύσσεται στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας μια δυναμική Εκκλησία, από απλούς χριστιανούς που πήγαιναν στη Ρώμη για επαγγελματικές ή άλλες υποθέσεις τους. Έτσι, όταν ο απόστολος Παύλος έφθασε στη Ρώμη, γράφει ο Λουκάς, και οι εκεί Χριστιανοί άκουσαν για μας, βγήκαν να μας προϋπαντήσουν... Όταν τους είδε ο Παύλος, ευχαρίστησε το Θεό και αναθάρρησε" (βλ. Πράξ. 28: 14-15).
Από αυτά, ελπίζω, αγαπητοί Αδελφοί μου, ο καθένας από μας να συναισθάνεται τη δική του αποστολή στο χρέος της μεταδόσεως του λόγου του Θεού στο περιβάλλον του. Αμήν.