Στη θεία Λειτουργία και σε άλλες Ιερές Ακολουθίες αποκαλούμε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό Φως ή Φως αληθινόν, όπως στον ύμνο της θείας Λειτουργίας, μετά την θεία Μετάληψη: "Εἴδομεν τό φῶς τό ἀληθινόν". Και στο 2ον Άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως ομολογούμε: "Πιστεύω ... καί εἰς ἕνα Κύριον, Ἰησοῦν Χριστόν...Φῶς ἐκ φωτός". Οι έννοιες αυτές, όπως και πολλές άλλες, που έχουν ενσωματωθεί στη θεία Λειτουργία, προέρχονται από την Αγία Γραφή.
Το ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Φως, και μάλιστα το αληθινό Φως, το Φως του κόσμου, το φως που φωτίζει κάθε άνθρωπον, μας το αποκαλύπτει ο θεόπνευστος Ευαγγελιστής Ιωάννης στην αρχή του Ευαγγελίου του: "Ο Θεός έστειλε τον Ιωάννη ...για να πει ποιός είναι το Φως. Ο Λόγος (ο Ιησούς Χριστός) είναι το αληθινό φως, που καθώς έρχεται στον κόσμο φωτίζει κάθε άνθρωπο" (βλ. Ιωάν. 1, 6-9). Αλλά και ο Ίδιος ο Κύριος το διακήρυξε: "Εγώ είμαι το φως του κόσμου" (Ιωάν. 8, 12)· καί "Εγώ ήρθα στον κόσμο ως φως" (Ιωάν. 12,46).
Βέβαια, είναι αδύνατο στον άνθρωπο να δει την θεία ουσία του Χριστού, που είναι όλος φως. Ο Απόστολος Παύλος, αναφερόμενος στην αδυναμία του ανθρώπου, να γνωρίσει την Ουσία του Θεού, γράφει, ότι ο Χριστός ως Θεός «κατοικεί σε φώς απρόσιτον. Κανένας από τους ανθρώπους ούτε τον είδε ούτε μπορεί να τον δει" (Α΄ Τιμ. 6, 16). Θα μπορούσαμε, να παρομοιάσουμε την Ουσία του Θεού με την ουσία του Ήλιου. Όπως, δηλαδή, ο άνθρωπος δεν μπορεί, όσο και να το θέλει, να μπει στον πυρήνα του Ήλιου, επειδή το σώμα του δεν αντέχει την ηλιακή ακτινοβολία και θερμότητα, έτσι, είναι αδύνατο, να έρθει ο άνθρωπος σε επαφή με την Ουσία του Θεού, και να ζήσει.
Όμως, όπως απολαμβάνουμε τις ευεργετικές ενέργειες του ήλιου, πάνω στη γη, όπως είναι το φως, η θερμότητα κλπ., έτσι μπορούμε να απολαμβάνουμε και τις, ακόμα μεγαλύτερης αξίας, ευργετικές φωτιστικές ενέργειες του θείου Φωτός.
Το φως του ηλίου, όπως βλέπουμε στο ουράνιο τόξο, στο υπέροχο αυτό φυσικό φαινόμενο μετά από βροχή, είναι σύνθεση επτά χρωμάτων. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με το Φως του Χριστού. Έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες· ας δούμε μόνον τρεις από αυτές:
- Το φως του Χριστού μας παρέχει τη θεογνωσία: Μας φωτίζει να γνωρίσουμε και να συνδεθούμε με τον αληθινό Θεό. Στην Ευχή, προ της αναγνώσεως του Ιερού Ευαγγελίου στη θεία Λειτουργία ο Λειτουργός ικετεύει: "Φιλάνθρωπε Κύριε, λάμψε στις καρδιές μας το αμόλυντο φως της θεογνωσίας Σου". Και είναι πολύ σημαντικό, περισσότερο απ' όλα, το να αποκτήσουμε θεογνωσία, γνώση Θεού. Και μάλιστα σήμερα που υπάρχει τόση σύγχυση στον κόσμο, με την έντονη προπαγάνδα που ασκείται από ποικίλα θρησκευτικά ρεύματα και χιλιάδες αιρέσεων. Αυτή η θεογνωσία προάγεται ιδιαίτερα στη θεία Λειτουργία. Διότι όταν συμμετέχουμε στη θεία Λειτουργία όχι απλώς βρισκόμαστε σε κοινωνία με τον αληθινό Θεό· όχι μόνο μιλάμε στον αληθινό Θεό· όχι μόνον Τον ακούμε, καθώς μας μιλάει με το Ευαγγέλιό Του, αλλά και ενωνόμαστε μαζί Του, με τη θεία Μετάληψη του Αγίου Σώματος και Αίματός Του. Γι' αυτό αμέσως μετά ξεσπάμε γεμάτοι ευγνωμοσύνη και δοξολογική διάθεση στην ομολογία: "Είδαμε το Φώς το αληθινό... βρήκαμε την αληθινή πίστη, με το να προσκυνούμε τον Τριαδικό Θεό· αυτή η πίστη μας έσωσε".
- Το Φως του Χριστού φωτίζει τα βάθη της ψυχής του χριστιανού, για να γνωρίσει την πνευματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Όπως οι ακτίνες Χ, κατά την ακτινογραφία, διαπερνούν το σώμα του ανθρώπου και επισημαίνουν που υπάρχει πρόβλημα υγείας, έτσι και το φως του Χριστού φωτίζει τον εσωτερικό μας κόσμο και μπορούμε με τη φωτισμένη πλέον από τον Χριστό συνείδησή μας να επισημάνουμε, τα καρκινώματα της ψυχής, τις πάσης φύσεως αμαρτίες, και να σπεύσουμε στον Πνευματικό ιατρό να τα θεραπεύσει όλα αυτά και να τα απαλείψει.
-Το Φως του Χριστού διανοίγει τα μάτια της διανοίας μας, για να κατανοούμε σωστά τις αλήθειες του Ευαγγελίου. Δυστυχώς, πολλοί είναι εκείνοι, που ισχυρίζονται ότι δέχονται το Ευαγγέλιο, αλλά στην πραγματικότητα το διαστρέφουν, το παρερμηνεύουν και καταντούν αιρετικοί και εχθροί της Μιάς Αγίας του Χριστού Εκκλησίας. Γι' αυτό ο Λειτουργός, πρό του Ιερού Ευαγγελίου, στη συνέχεια της Ευχής που προαναφέραμε παρακαλεί: "Κύριε, σύ που είσαι ο φωτισμός των ψυχών και των σωμάτων μας, διάνοιξε τα μάτια της διανοίας μας για να κατανοήσουμε τις έννοιες του Ευαγγελίου σου".
Αδελφοί μου, πόσο προνοιούχοι είμαστε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, που δεχόμαστε αυτές τις ευεργετικές ακτίνες του θείου φωτός! Γι᾽ αυτό στην Ορθόδοξη Λατρεία συχνά αναφερόμαστε στο Φως του Χριστού είτε ως ευχή: "Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" (Προηγιασμένη θ. Λειτουργία)· είτε ως ικεσία: "Χριστέ ὁ Θεός...Λάμψον καί ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς τό φῶς σου τό ἀΐδιον" (Απολυτίκιον Μεταμορφώσεως)· είτε ως δοξολογία: "Δόξα σοι τῷ δείξαντι τό φῶς" (αρχή Μεγάλης Δοξολογίας).
Με πόση χαρά, ιδιαίτερα αυτές τις εόρτιες ημέρες, ψάλλοντας τους ωραίους ύμνους που αναφέρονται στο θεϊκό φως, εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας προς τον Χριστό!
- "Ἐπεφάνη ὁ Σωτήρ....καί γάρ ἦλθεν ἐφάνη, τό φῶς τό ἀπρόσιτον" (Ἐξαποστειλάριον Θεοφανείων).
- "Φῶς ἐκ φωτός, ἔλαμψε τῷ κόσμῳ, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐπιφανεὶς Θεός, τοῦτον λαοὶ προσκυνήσωμεν" (Αίνοι Θεοφανείων).
Πόση κατάνυξη και γαλήνη ψυχής αισθανόμαστε, όταν στον Εσπερινό ψάλλουμε τον πρωτοχριστιανικό ύμνο "Φῶς ἱλαρόν"!
Είθε το Φως του Χριστού να φωτίζει την πορεία της ζωής όλων μας κατά το Νέον Έτος. Αμήν.