Σήμερα Δ' Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζουμε τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, γνωστόν και ως Ιωάννην συγγραφέα της Κλίμακος. Παρ´ όλον ότι η κυρία ημέρα της εορτής του Αγίου είναι η 30ή Μαρτίου, η Εκκλησία θέλει να προβάλει ιδιαίτερα την οσιακή μορφή του. Και τούτο, διότι με την αφιερωμένη στο Χριστό ζωή του και τα γραφόμενά του ο Όσιος Ιωάννης μας καθοδηγεί ως άριστος οδηγός, πώς να ανεβούμε την Ουρανοδρόμο Κλίμακα των αρετών και να φθάσουμε στην κορυφή, με την ειλικρινή αγάπη μας στον Χριστό.
Ο Άγιος Ιωάννης γεννήθηκε στη Συρία το έτος 523. Σε ηλικία 16 ετών εντάσσεται στην Μοναστική Αδελφότητα της περίφημης Ιεράς Μονής Σινά, όπου ασκείται ως Μοναχός επί 19 χρόνια κάτω από την υπακοή του στον πνευματικό του πατέρα.Όταν δε, ο Γέροντάς του εκοιμήθη, ο Όσιος Ιωάννης, επειδή τον είλκυε η ασκητική ερημική ζωή, κατέφυγε σε ένα απομονωμένο κελλί, σε απόσταση πέντε μιλίων από το Μοναστήρι. Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς τους ασκητικούς αγώνες του Οσίου, επί σαράντα χρόνια, στην έρημο. Όμως από τα γραπτά κείμενα, που έχουν διασωθεί, και κυρίως από το βιβλίο του "Ουρανοδρόμος Κλίμαξ", μπορούμε να διαισθανθούμε σε τι ύψη αρετής και αγιότητος έφθασε. Το βιβλίο αυτό επί 1400 χρόνια τροφοδοτεί πνευματικά τους ανά τον κόσμον Ορθοδόξους Μοναχούς και Μοναχές. Το διαβάζουν όχι μόνον καθένας ατομικά (όπως φυσικά και οι άλλοι χριστιανοί) αλλά και στις κοινές συνάξεις τους στα Μοναστήρια, κάθε χρόνο, την περίοδο της Μεγάλης Τεασσαρακοστής. Αρχικά γράφτηκε για Μοναχούς. Όμως και κάθε Ορθόδοξος πιστός ωφελείται με την προσεκτική ανάγνωσή του.
Την ιδέα να κατατάξει τις αρετές σε σκαλοπάτια, που ανεβάζουν τον χριστιανό από τη γη στον ουρανό, την εμπνεύστηκε από το γνωστό όραμα του Ιακώβ, που είδε μια σκάλα που ακουμπούσε στη γη και έφθανε έως τον ουρανό και τους Αγγέλους να ανεβοκατεβαίνουν. Γράφει, λοιπόν ο Όσιος Ιωάννης:
Πελέκησα και έφτιαξα μια Κλίμακα. Τί κλίμακα; Σκάλα αναβάσεως, για να μπορεί όποιος θέλει, να ανεβαίνει ένα-ένα τα σκαλοπάτια των αρετών και να φθάσει στον Ουρανό. Καθένας ανεβαίνοντας, να κοιτάζει σε ποιό σκαλί αυτής της σκάλας έχει σταματήσει. Να εξετάζει τα πάθη που παραμένουν μέσα του, να εξετάζει και τις αρετές, που η αγαθότητα του Θεού του χάρισε, και να καταλαβαίνει σε ποιό σκαλοπάτι έχει σταθεί. Αλλά να μή σταματά. Συνεχώς να προσπαθεί να ανεβαίνει και ένα ακόμη σκαλοπάτι.
Στην αρχή, που θα προσπαθήσουμε να ανεβούμε στη σκάλα- μας προτρέπει ο Όσιος- να έχουμε μεγάλη υπομονή. Χρειάζεται αγώνας συνεχής και επίμονος. Μια σκάλα δεν την ανεβαίνεις ολόκληρη με ένα πήδημα, αλλά ένα-ένα τα σκαλοπάτια. Έτσι κι αυτή την πνευματική σκάλα, θα την ανεβείς σκαλοπάτι-σκαλοπάτι. Παραπάνω δεν μπορείς. Τριάντα σκαλιά έχει αυτή η Ουρανοδρόμος σκάλα. Μην δειλιάζεις να αρχίσεις να ανεβαίνεις. Δεν θα είσαι μόνος σου στο ανέβασμα αυτό. Δίπλα σου θα έχεις τους αγίους Αγγέλους, που θα σε βοηθούν και από την κορυφή ο Χριστός θα σε ενισχύει.
Αλλά ας δούμε μερικές από τις τριάντα αυτές αρετές (όσες και τα χρόνια του Χριστού, ώσπου να αρχίσει το κοσμοσωτήριο έργο Του). Και φυσικά, οι αρετές αυτές δεν είναι αναγκαίες μόνον στους Μοναχούς, αλλά και σε κάθε Χριστιανό.
Αρχίζει, λοιπόν, ο Άγιος Ιωάννης την επισήμανση ων σκαλοπατιών της Ουρανοδρόμου Κλίμακος, με τις πιο απλές, αλλά και πολύ βασικές αρετές, χωρίς τις οποίες, είναι αδύνατον να ανέβει κανείς ψηλότερα.
Ταπείνωση· Ταπεινώσου, και θα δεις πόσο εύκολα θα αρχίσεις να ανεβαίνεις τα σκαλοπάτια. Αλλά να αποκτήσουμε ταπείνωση πραγματική, όχι στα λόγια. Να αισθανόμαστε αυτό που έγραφε ο Απόστολος Παύλος για τον εαυτό του: "Ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο να σώσει τους αμαρτωλούς, και πρώτος ανάμεσά τους είμαι εγώ" (Α' Τιμ. 1,15). "Ταπεινώθηκα μόνον, και ο Κύριος με έσωσε", λέγει ο Όσιος.
Υπακοή. Πρώτα βέβαια στο Θεό. Επειδή δεν έκαναν υπακοή ο Αδάμ και η Εύα έχασαν τον Παράδεισο και ήρθαν όλα τα κακά στον κόσμο. Με την ελεύθερη και ανιδιοτελή μας υπακοή στο Θεό θα ξαναμπούμε στον Παράδεισο. Υπακοή και στους ανθρώπους που μας οδηγούν προς τον Θεό, που έχουν την φροντίδα των ψυχών μας. Υπακοή ακόμη και στα πρόσωπα που οφείλουμε την υπακοή, μέσα στην οικογένεια, στην κοινωνία. Ο άντρας να ακούει τη γυναίκα του και η γυναίκα τον άντρα της.Τα αδέλφια να ακούν το ένα το άλλο.
Άλλες αρετές που αναφέρει ο Όσιος Ιωάννης είναι: Η μετάνοια, η πραότητα, η συγχωρητικότητα, η καλωσύνη, η νηστεία, η ψυχική και σωματική αγνότητα, η ελεημοσύνη, η διάκριση· (η διάκριση είναι το χάρισμα αυτό του Αγίου Πνεύματος που μας φωτίζει πως πρέπει να ενεργούμε στην κάθε συγκεκριμένη περίπτωση). Η προσευχή, που μας ενώνει με το Θεό. Και στα τελευταία σκαλοπάτια είναι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη προς τον Θεό και τον άνθρωπο. Εκεί τελειώνει το τριακοστό σκαλοπάτι.
Όμως ο Άγιος Ιωάννης μας κάνει προσεκτικούς στο εξής σμείο. Μία αρετή μονάχα δεν μας σώζει. Και φέρνει ως εικόνα το βασιλικό στέμμα. Το στέμμα του βασιλιά δεν έχει μονάχα ένα διαμάντι, αλλά είναι γεμάτο γύρω-γύρω με διαμάντια, μεγάλα και μικρά, μαργαριτάρια και άλλα πολλά. ́Ετσι, μια αρετή δεν μας σώζει. Θα πρέπει να έχουμε κι άλλες αρετές.
Αν σε μιά σκάλα υπάρχουν μερικά σκαλοπάτια μόνον στην αρχή και στην κορυφή, λείπουν όμως πολλά ενδιάμεσα, δεν μπορεί κανείς να ανέβει μέχρι επάνω. Γι ̓αυτό ο Άγιος Ιωάννης προτρέπει όλους μας:
«Αναβαίνετε, αδελφοί, αναβαίνετε με προθυμίαν και χαράν την αγγελικήν αυτήν Κλίμακα, για να φτάσουμε στο όρος του Κυρίου, στον υψηλόν Του θρόνον». Αμήν.