Κατά τη θεία Λειτουργία στην Ευχή της Αναφοράς, μετά τον ύμνον "Ἅγιος, Ἁγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ..." και την περιγραφή του λειτουργού, για το πώς ο Χριστός τέλεσε το μέγα Μυστήριο φθάνουμε στην ιερώτατη στιγμή της τελέσεως του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας.
Ο Κύριος, όταν ευλόγησε και μετέβαλε τον άρτο και οίνο σε Σώμα και Αίμα Του, και κοινώνησε τους αγίους Μαθητές, τους έδωκε εντολήν: "Αυτό που κάνω τώρα να το κάνετε κι εσείς σε ανάμνησή μου" (Λουκ.22:19). Σύμφωνα με αυτή την εντολή οι άγιοι Απόστολοι, οι διαδοχοί τους και όλοι οι Επίσκοποι και Ιερείς τελούμε τη θεία Ευχαριστία, ανά τους αιώνες.
Ο Λειτουργός τώρα, ενθυμούμενος την πάρα πάνω εντολή του Κυρίου, τα μεγάλα σωτηριώδη γεγονότα, "τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Τάφου, τῆς Τριημέρου Ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανούς ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν (το῀θ Πατρός) καθέδρας, τῆς Δευτέρας και ἐνδόξου πάλιν Παρουσίας" (τοῦ Κυρίου), παίρνει στα χέρια του το άγιο Δισκάριο και το άγιο Ποτήριο, τα υψώνει σταυροειδώς και τα προσφέρει προς τον Θεόν λέγοντας: "Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν Σοὶ προσφέρομεν κατά πάντα καί διά πάντα". Δηλαδή, εμείς Κύριε δέν έχουμε τίποτε δικό μας άξιο να Σου προσφέρουμε, για να Σου εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, για όλα όσα έκανες και εξακολουθείς να κάνεις για χάρη μας. Γι' αυτό αναγκαζόμαστε από τα δικά Σου δημιουργήματα, να επιλέξουμε τα Δώρα αυτά καί να Σου τα προσφέρουμε ως θυσία ευγνωμοσύνης, για όλες τις ευεργεσίες Σου και την αγάπη Σου.
Στη συνέχεια ο Λειτουργός υποκλινόμενος προσεύχεται και ικετεύει, τα θεία εκείνα λόγια του Μονογενούς Υιού του Θεού να εφαρμοστούν και στα Δώρα που είναι μπροστά του, και αφού δεχτούν το Πανάγιο και Παντοδύναμο Πνεύμα Του, να μεταβληθούν ο μεν άρτος σ' αυτό το ίδιο το τίμιο Σώμα, ο δε οίνος σ' αυτό το άχραντο Αίμα του Χριστού. Αφού ο Λειτουργός πει όλες αυτές τις ευχές και ευλογήσει τα Τίμια Δώρα, δια του Αγίου Πνεύματος, τα Δώρα έχουν αγιασθεί, η θυσία έχει τελειώσει και ο Χριστός, το μεγάλο Θύμα, που σφαγιάστηκε υπέρ της σωτηρίας του κόσμου βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας, πάνω στην Αγία Τράπεζα. Ο άρτος δεν είναι πλέον τύπος του σώματος του Κυρίου, ούτε δώρο που συμβολίζει το αληθινό δώρο, ούτε αναπαράσταση του σωτηρίου Πάθους, αλλά είναι αυτό το ίδιο το αληθινό Δώρο. Είναι το ίδιο το Πανάγιο Σώμα του Κυρίου, που δέχθηκε τις συκοφαντίες, τις βρισιές, τους ραβδισμούς, που σταυρώθηκε επί Ποντίου Πιλάτου. Επίσης ο οίνος αυτός είναι το Αίμα που ξεπήδησε από το ακάνθινο στεφάνι, από τα τρυπήματα των καρφιών του Σταυρού και από την αγία πλευρά Του, με το τρύπημα της λόγχης των σταυρωτών Του. Είναι αυτό το θεϊκό Σώμα και Αίμα που συστήθηκε από το Άγιο Πνεύμα και γεννήθηκε από την Παναγία Παρθένο, που ενταφιάστηκε και αναστήθηκε την τρίτη μέρα, που ανέβηκε στον ουρανό και κάθησε στον ένδοξο Θρόνο Του στα δεξιά του Πατρός.
Αδελφοί μου, με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, καθένας μας να προσπαθήσει να πιστέψει ότι η θεία Ευχαριστία είναι το Μυστικό Δείπνο που συνεχίζεται. Δεν είναι η τυπική επανάληψη του Δείπνου, αλλά η μυστηριακή επέκταση του μεγάλου αυτού Μυστηρίου. Είναι το ίδιο το Μυστικό Δείπνο, γιατί είναι ο Ίδιος ο Χριστός που τέλεσε το Μυστήριο στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, και ο Οποίος επίσης Αυτός ο Ίδιος τελεί το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Ο ιερός Χρυσόστομος με έμφαση τονίζει: «Πιστέψατε ότι και τώρα (στη θεία Λειτουργία) είναι εκείνο το Δείπνο στο οποίο παρακαθότανε και ο Χριστός. Γιατί σε τίποτε δεν διαφέρει εκείνο το Δείπνο το μυστικό από τη θεία Ευχαριστία που συνεχίζουμε εμείς να τελούμε».
Αγαπητοί μου αδελφοί, εφόσον βρισκόμαστε ενώπιον του θείου Μυστηρίου, δεν είναι εύκολο στην ανθρώπινη διάνοια να κατατανοήσει όλα αυτά τα θαυμαστά και μοναδικά, που είδαμε να πραγματοποιούνται στη θεία Λειτουργία. Για να λάβουμε μια γλυκειά γεύση όλων αυτών, ας προσεγγίζουμε το Μυστήριο με πίστη ακλόνητη. Ακλόνητη, διότι για όλα αυτά μας διαβεβαιώνει το αλάνθαστο στόμα του Κυρίου μας, που είναι η Αλήθεια και μαρτυρούν και διακηρύττουν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας, με απόλυτη συμφωνία μεταξύ των. Αυτή είναι η πίστη της Εκκλησίας και με αυτή την πίστη κάθε Ορθόδοξος πιστός προσεγγίζει το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Και γι' αυτό ο Λειτουργός, όπως θα δούμε αργότερα, προσκαλεί τους πιστούς να προσέλθουν να κοινωνήσουν "Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης". Και η πρώτη λέξη με την οποία ο κάθε πιστός αρχίζει να προσεύχεται, καθώς πλησιάζει να κοινωνήσει είναι: "Πιστεύω ...-και συνεχίζει- Ἔτι πιστεύω ὅτι τοῦτο αὐτό ἐστι τό ἄχραντον Σῶμα Σου καί τοῦτο αὐτό ἐστι τό Τίμιον Αἷμα Σου...". Εάν κάποιος από συνήθεια, ή επειδή βλέπει τους άλλους να κοινωνούν ή για να φαίνεται καλός χριστιανός, πηγαίνει και κοινωνεί χωρίς να πιστεύει ότι δέχεται το Άγιο Σώμα και Αίμα του Χριστού, όχι μόνον δεν ωφελείται, αλλά και βλάπτεται ψυχικά· γι' αυτό είναι καλύτερα να μη κοινωνεί, έως ότου αποκτήσει την πίστη προς τα Τίμια Δώρα. Αν δε ο πονηρός του φέρνει λογισμούς αμφιβολίας, πώς είναι δυνατόν ένας Ιερέας ή Επίσκοπος, που είναι και αυτοί αμαρτωλοί άνθρωποι, να μεταβάλουν το ψωμί και το κρασί σε Σώμα και Αίμα του Θεάνθρωπου Ιησού, ας γνωρίζει ότι, αυτό το μοναδικό θαύμα δεν γίνεται από τον Ιερέα ή τον Επίσκοπο, αλλά από το Άγιον Πνεύμα, το Οποίο αξίωσε την Παρθένο Μαρία να συλλάβει και να γεννήσει τον Υιόν του Θεού. Ο Ιερέας και ο Επίσκοπος απλώς προσφέρουν τα χέρια τους και τη φωνή τους, για να διακονήσουν στο Μυστήριο. Αλλά το παντοδύναμο Άγιον Πνεύμα είναι αυτό που χρησιμοποιεί τα χέρια και τη γλώσσα και τελεί το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας όπως και όλα τα άλλα Μυστήρια της Εκκλησίας.
Αδελφοί μου, ας ικετεύουμε τον Κύριό μας να αυξάνει την πίστη μας. Αμήν.