(6 Ιανουαρίου)
Σήμερα προεορτάζουμε την μεγαλύτερη -μετά την Ανάσταση- γιορτή του Κυρίου μας, τα Άγια Θεοφάνεια ή Επιφάνεια ή Φώτα!
Όπως γνωρίζουμε από τα Ιερά Ευαγγέλια, όταν γεννήθηκε ο Ιησούς, ελάχιστα πρόσωπα πληροφορήθηκαν το μεγάλο εκείνο γεγονός. Μέχρι που ο Ιησούς έγινε τριάντα χρονών, ούτε οι άνθρωποι της Ναζαρέτ δεν είχαν καταλάβει ότι ο Μεσσίας, που περίμενε με λαχτάρα η ανθρωπότητα επί αιώνες, είχε έρθει και ζούσε ανάμεσά τους, στο χωριό τους!
Ας προσπαθήσουμε, με τις περιγραφές των Ιερών Ευαγγελίων και με τα ερμηνευτικά σχόλια των Αγίων Πατέρων μας να εισχωρήσουμε κάπως στις βαθιές έννοιες που περικλείει η μεγάλη αυτή Εορτή.
Μετά από εντολή του Θεού, ο Προφήτης Ιωάννης είχε έρθει στα περίχωρα του Ιορδάνη ποταμού, και κήρυττε να μετανοήσουν οι άνθρωποι και να βαπτιστούν, εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους, για να συγχωρηθούν ( βλ. Λουκ. 3,2-3). Κόσμος πολύς έσπευδε να βαπτιστεί. Μια μέρα πήγε και ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ και βαπτίστηκε από τον Ιωάννη στον Ιορδάνη (βλ. Μάρκ. 1,9). Όμως ο Ιησούς, ως αναμάρτητος, δεν έμεινε στο νερό, όπως έκαναν οι άλλοι βαπτιζόμενοι εξομολογούμενοι τις αμαρτίες τους, αφού δεν είχε τίποτε να εξομολογηθεί. Καθώς, λοιπόν, ο Ιησούς βγήκε αμέσως από το νερό, θαυμαστά γεγονότα συνέβησαν: ανοίγουν οι ουρανοί και το Άγιο Πνεύμα με ορατή μορφή σαν περιστέρι κατέβηκε στον Ιησούν, καθώς προσευχόταν και ήρθε φωνή από τον ουρανό που έλεγε: "Εσύ είσαι ο αγαπημένος μου Υιός, εσύ είσαι ο εκλεκτός μου" (βλ. Λουκ.3,22).
Στο υπερφυσικό αυτό γεγονός, για πρώτη φορά αποκαλύπτονται ενεργά μαζί και τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος: ο Θεός Πατήρ, με τη φωνή Του, που ήρθε από τον ουρανό· ο Υιός, ως Θεάνθρωπος, που βαπτίζεται και το Άγιον Πνεύμα, που κατέρχεται στον Ιησού, για να επιβεβαιώσει τα λόγια του Πατέρα. Αυτό το γεγονός ωραία το προβάλλει το Απολυτίκιο της εορτής:
Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε ἡ τῆςΤριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις,
τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητὸν σε Υἱὸν ὀνομὰζουσα
καὶ τὸ Πνεῦμα, ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλὲς.
Τρία γεγονότα, μεγάλης σημασίας για μας, παρατηρούμε, κατά την ώρα της Βαπτίσεως του Κυρίου:
- Ανοίγεται ο ουρανός! Με την παρακοή των Πρωτοπλάστων, του Αδάμ και της Εύας, όχι μόνον η πόρτα του επίγειου Παραδείσου είχε κλειστεί, αλλά και του επουράνιου. Για τον άνθρωπο έμενε κλειστός ο πνευματικός ουρανός, η ουράνια βασιλεία του Θεού· τώρα με την παρουσία του βαπτιζομένου και προσευχομένου Κυρίου μας Ιησού Χριστού άνοιξε ο Ουρανός. Έτσι ανοίχθηκε για μας η νέα οδός η οποία μας εισάγει στον πνευματικό Ουρανό.
- Το Άγιον Πνεύμα κατέρχεται "ἐν εἴδει περιστερᾶς". Η περιστερά είχε δώσει σημείο στον Νώε ότι σταμάτησε ο κατακλυσμός· έτσι και τώρα το Άγιο Πνεύμα εγκαθιδρύει μια νέα εποχή, την νέα περίοδο ειρήνης και χάριτος του Θεού προς τον άνθρωπο· αυτό ακούσαμε και στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα: "Ἐπεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις" (Τίτ. 2,11). Και ακόμη:
- Ηρθε φωνή από τον ουρανό, η φωνή του Θεού Πατέρα, με την οποία καθιερώνεται δημόσια η αναγνώριση του Ιησού Χριστού στη μεσσιανική αποστολή Του. Και από αυτή τη στιγμή ο Θεάνθρωπος Κύριος αρχίζει επίσημα το έργο Του, για τη σωτηρία των ανθρώπων.
Κατά την Εορτήν των Θεοφανείων, απολαμβάνουμε και μία ιδιαίτερη ευλογία· την αγιαστική χάρη του Μεγάλου Αγιασμού. Η Εκκλησία, προς χάριν των πιστών τελεί τον Μέγαν Αγιασμόν, που είναι μία παραστατική απεικόνιση του Βαπτίσματος του Ιησού. Ο Κύριος με τη βάπτισή Του στα νερά του Ιορδάνη αγίασε τα νερά και τη φύση. "Σήμερον τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται ἡ φύσις..." ψάλλουμε στην αρχή του Μεγάλου Αγιασμού.
Κατά την τελετή του Μεγάλου Αγιασμού των Θεοφανείων δέεται ο Λειτουργός: Με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος να αγιασθεί το ύδωρ· με το αγιασμένο νερό να αγιαστούν όσοι το λάβουν· να καθαριστούν οι ψυχές τους από τις αμαρτίες και τα σώματά τους να προστατευτούν από κάθε ασθένεια· να φωτιστούν με την γνώση του αληθινού Θεού. Επίσης με το αγιασμένο νερό να προστατευτούν οι χριστιανοί από κάθε ενέργεια του σατανά και τα σπίτια τους να αγιαστούν. Γι ̓ αυτό οι Ορθόδοξοι χριστιανοί ετοιμάζουν τις ψυχές τους να δεχθούν με πίστη και ευλάβεια τον Μέγα Αγιασμό.
Το ότι ο Μέγας Αγιασμός των Θεοφανείων, όντως, αποκτά ιδιαίτερη ευλογία από τον Θεό, αποδεικνύεται και από το ότι το αγιασμένο αυτό νερό, που το διατηρούμε στους ιερούς ναούς επί ένα έτος, καθόλου δεν αλλοιώνεται. Παραμένει διαυγές όσος καιρός και αν περάσει, πράγμα που φυσικά δεν συμβαίνει με το συνηθισμένο νερό. Αυτό αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ότι συνέβαινε και στην εποχή του.
Ας ετοιμαστούμε, λοιπόν, αδελφοί μου, ψυχικά και σωματικά, για να συμμετάσχουμε στον εορτασμό των Θεοφανείων με πίστη και ευλάβεια, για να δεχθούμε τον αγιασμόν ψυχών και σωμάτων.
Είθε το Φώς του Επιφανέντος Χριστού να καθοδηγεί την πορεία της ζωής μας. Αμήν.